Alimentatie

1. Inleiding

RBN Belastingadvies heeft ruime ervaring in het adviseren van particulieren, veelal ondernemers of hun ex-partners, die in een echtscheiding zijn verwikkeld. Een echtscheiding gaat veelal gepaard met de verplichting om alimentatie te betalen. In dit onderdeel wordt nader ingegaan op de verplichting tot betaling van alimentatie en de fiscale aspecten die daarbij een rol spelen.

2. De verplichting tot betaling van alimentatie

Na een echtscheiding wordt dikwijls partneralimentatie opgelegd door de rechter wanneer de ene ex-partner behoefte heeft aan een bijdrage in het levensonderhoud en de andere ex-partner voldoende draagkracht heeft om te betalen voor deze bijdrage. Als de ene ex-partner tijdens het huwelijk meer verdiende dan de andere ex-partner, dan wordt dikwijls een verplichting opgelegd om ook na de echtscheiding de ander te onderhouden.

Het vaststellen van de hoogte van de alimentatie hangt onder andere af van het welvaartsniveau tijdens het huwelijk en van de vragen of de partner die partneralimentatie verzoekt zelf een inkomen verdient of kan verdienen en of de andere ex-partner alimentatie kan betalen. Als de omstandigheden wijzigen (bijvoorbeeld een wijziging in het inkomen of in de leefsituatie) kunnen de ex-partners verzoeken om de hoogte van de alimentatie aan te passen.
De alimentatie aan de ex-partner wordt in beginsel opgelegd voor een periode van twaalf jaar na de echtscheiding, tenzij het huwelijk binnen vijf jaar is beëindigd en er geen kinderen uit het huwelijk zijn geboren. In dergelijke gevallen is de duur van de alimentatie veelal gelijk aan de duur van het huwelijk. De verplichting om alimentatie te betalen stopt wanneer de gerechtigde tot de alimentatie gaat samenwonen met een nieuwe partner.

Wilt u nader advies over uw echtscheiding of alimentatie, of wilt u een alimentatieberekening laten maken? Neem dan contact op met RBN Belastingadvies.

3. Algemeen: fiscale aspecten van alimentatie

Hieronder wordt nader ingegaan op de fiscale gevolgen die komen kijken bij het vaststellen of wijzigen van de alimentatie. Allereerst wordt ingegaan wordt op de aftrekbaarheid van alimentatie, waarbij een onderscheid gemaakt wordt tussen kinderalimentatie en partneralimentatie. Vervolgens wordt ingegaan op de aftrekbaarheid van proceskosten (waaronder advocaatkosten), afkoopsommen, het gebruik van lijfrentes en het belang van het maken van bruto-afspraken over alimentatie.

4. Aftrekbaarheid kinderalimentatie

Vanaf 1 januari 2015 zal de aftrekpost levensonderhoud voor kinderen in zijn geheel worden geschrapt. Bij het vaststellen van kinderalimentatie – onderling of bij rechterlijke uitspraak – wordt een bruto bedrag aan kinderalimentatie bepaald. Vanaf 2015 ontvangt de alimentatiebetaler geen belastingteruggave meer van de Belastingdienst. Netto is de alimentatiebetaler vanaf 2015 er dus financieel op achteruit gegaan.

Voor de alimentatieontvanger heeft deze wijziging overigens geen gevolgen. Kinderalimentatie is immers niet belast volgens de inkomstenbelasting, waardoor het bruto overeengekomen bedrag gelijk is aan hetgeen de alimentatieontvanger netto overhoudt.

5. Aftrekbaarheid partneralimentatie

Aftrek van partneralimentatie blijft in 2015 wel mogelijk.
Wanneer u partneralimentatie aan uw ex-partner betaalt, dan mag de partneralimentatie worden afgetrokken als ‘Betaalde partneralimentatie en andere onderhoudsverplichtingen’. Ook mag u een bepaald bedrag aftrekken als partneralimentatie als u uw ex-partner geen alimentatie betaalt in geld, maar haar gratis in uw eigen woning laat wonen.

Belangrijk om te weten is dat het niet uitmaakt uit of de alimentatie via de rechter is geregeld of in overleg met de ex-partner. De afspraken dienen wel schriftelijk te zijn vastgelegd en door beide partners te zijn ondertekend.
Een ex-partner is niet alleen de ex-echtgeno(o)t (e). Ook na samenwoning of duurzaam gescheiden levende partners kunnen aan elkaar partneralimentatie verschuldigd zijn en die dan dus kunnen aftrekken.

Enige onderhoudsverplichtingen die fiscaal aftrekbaar zijn en blijven:
– periodieke betalingen van partneralimentatie en aanvullingen daarop;
– ouderdomspensioen dat als partneralimentatie wordt doorbetaald;
– betalingen voor de verrekening van pensioenrechten, lijfrenten en andere inkomensvoorzieningen waarvan de betaalde premies ook eerder zijn afgetrokken;

6. Welke kosten zijn aftrekbaar voor de ontvanger van alimentatie?

Voor de alimentatie ontvanger zijn sommige kosten aftrekbaar.
Voorzover de kosten die gemaakt worden bij een echtscheiding, zoals advocaatkosten en griffierechten, zijn gemaakt om de toegewezen of onderling afgesproken partneralimentatie daadwerkelijk te ontvangen, te behouden of te verhogen, dan zijn deze kosten voor de inkomstenbelasting aftrekbaar.
U moet dan denken aan proces-, advocaat-, reis-, en incassokosten. Laat uw advocaat zijn rekening op dit punt specificeren. De mogelijkheid om kosten af te trekken geldt alleen in het geval van partneralimentatie.

Advocaatkosten met betrekking tot kinderalimentatie en de verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap zijn niet aftrekbaar.
Overige juridische kosten gemaakt in het kader van de echtscheiding zijn niet aftrekbaar.
De wetgever ziet partneralimentatie als inkomen. De alimentatie-ontvanger wordt daarom belast voor de alimentatie die hij/zij ontvangt.

7. Welke kosten zijn aftrekbaar voor de betaler van de alimentatie?

De betaler mag de alimentatie aftrekken van zijn belastbaar inkomen. Dit geldt ook wanneer de alimentatie ineens wordt betaald via een afkoopsom. Zorg er wel voor dat u de afkoopsom pas betaalt na het uitspreken van de officiële scheiding. Betaalt u voordat de scheiding officieel is uitgesproken, dan is de afkoopsom niet aftrekbaar.
Een afkoopsom die niet bedoeld is om in de kosten van levensonderhoud te voorzien, is niet aftrekbaar voor de belasting. Ook wanneer er sprake is van een scheiding van tafel en bed, mag u de alimentatie niet aftrekken van uw inkomen. Betaalde kinderalimentatie is per 1 januari 2015 niet meer fiscaal aftrekbaar.

8. Let op bij het afkopen van alimentatie

Omdat de betaler de partneralimentatie mag aftrekken van zijn belastbaar inkomen, geniet hij fiscaal voordeel. Hierdoor kan een hogere partneralimentatie worden vastgesteld. Over dit eventueel hogere bedrag moet de ontvanger wel inkomstenbelasting betalen.
Voldoet uw ex aan zijn alimentatieverplichting door betaling van een afkoopsom? Die afkoopsom is dan belast. In de meeste gevallen is het voor beide partijen fiscaal nadelig een groot bedrag in één keer te betalen of te ontvangen. Een oplossing is het bedrag in een koopsompolis te storten bij een verzekeraar: de betaler krijgt fiscale aftrek en de ex ten behoeve van wie de koopsom is gestort, die wordt pas belast op het moment dat er uitkeringen komen uit de koopsom of lijfrente.

9. Tip: spreek brutobedragen af

Het is verstandig de hoogte van partneralimentatie vast te leggen in de vorm van bruto bedragen. De partij die betaalt, brengt het bedrag in mindering op zijn bruto inkomen. De partij die ontvangt telt het bedrag bij het inkomen op en draagt uiteindelijk nog belasting af. Om het risico met betrekking tot de ontwikkelingen in inkomsten, aftrekposten en belastingtarieven op te vangen, kunnen u en uw ex-partner het beste bruto bedragen afspreken. Stel dat alimentatie niet meer aftrekbaar is en niet meer belast bij de ontvanger: dan zou het voor de betaler erg onredelijk zijn als hij nog steeds hetzelfde moet betalen, aangezien hij het niet meer kan aftrekken. Als de fiscale regels wijzigen, dan heeft dat per saldo geen impact voor de alimentatie-ontvanger.

10. Aankoop van lijfrente om de alimentatie af te kopen

Degene die alimentatie moet gaan betalen, kan de alimentatieplicht afkopen door een koopsom te storten bij een verzekeraar. De verzekeraar betaalt uit deze koopsom dan periodiek een bedrag (lijfrente) aan de alimentatiegerechtigde. Het bedrag van de afkoopsom is bij de betaler volledig aftrekbaar in het jaar van de betaling, maar de ontvanger wordt hierover niet direct belast maar betaalt per jaar slechts belasting over de termijnen van de lijfrente die hij heeft ontvangen. U kunt RBN Belastingadvies benaderen als u nader advies wilt over de fiscale mogelijkheden om een lijfrente aan te kopen.

Bent u in een echtscheiding verwikkeld over alimentatie en wilt u advies over de fiscale risico’s en mogelijkheden? Neem dan contact op voor een afspraak op het kantoor van RBN Belastingadvies in Zaandam.